Ο Αρχαίος Έλληνας ιστορικός Πλούταρχος είχε πει ότι η υγεία είναι πολύτιμη αλλά ευμετάβλητη. Παράγοντες που την επηρεάζουν είναι σίγουρα η διατροφή και η άσκηση. Tις τελευταίες δεκαετίες όμως πολλαπλά ερευνητικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι οι συνθήκες που επικρατούν στον εργασιακό χώρο αποτελούν έναν επιπρόσθετο παράγοντα που δύναται να μεταβάλλει το προφίλ της ψυχικής και καρδιαγγειακής υγείας. Στόχος του σημερινού άρθρου είναι η ενημέρωση των πολιτών για τους εργασιακούς παράγοντες που δύναται να βλάψουν την υγεία τους και η εγρήγορση των καρδιολόγων για έλεγχο της πιθανής αρνητικής επίδρασης της εργασίας των ασθενών τους στην εμφάνιση καρδιακής νόσου.

Παρακάτω παρατίθενται πρόσφατα δεδομένα δημοσιευμένα σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά σχετικά με τις επιπτώσεις του εργασιακού περιβάλλοντος στην καρδιακή λειτουργία:

  • Το 2016 τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) συνέκριναν επτά παραμέτρους καρδιαγγειακής υγείας (κάπνισμα, σωματική δραστηριότητα, αρτηριακή πίεση, σάκχαρο, σωματικό βάρος, χοληστερόλη, υγιεινή διατροφή)σε άτομα 22 διαφορετικών επαγγελμάτων. Το συμπέρασμα ήταν ότι οι οδηγοί φορτηγών με πολύωρη καθιστική ζωή και  γεύματα εν κινήσει είχαν σοβαρά καρδιακά προβλήματα ενώ οι εργαζόμενοι σε αγροκτήματα, δασοκομία και αλιεία είχαν τις καλύτερες  βαθμολογίες στις  παραμέτρους της καρδιαγγειακής υγείας.
  • Μελέτη δημοσιευμένη στο JOURNAL OF OCCUPATIONAL AND ENVIRONMENTAL MEDICINE (στις 01/2021) αξιολόγησε 65.000 γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας στις 20 πιο κοινές θέσεις εργασίας. Οι βοηθοί λογιστών, οι υπάλληλοι διοικητικής υποστήριξης και οι βοηθοί νοσηλευτικής υγείας είχαν τη χειρότερη καρδιαγγειακή υγεία. Ως επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρήθηκαν η καθιστική ζωή, το άγχος και το βάρος επίβλεψης άλλων ατόμων.
  • Ανάλυση που δημοσιεύτηκε προ έτους (08/2021)στο EUROPEAN HEART JOURNAL και συμπεριέλαβε περισσότερους από 280.000 ανθρώπους στην Αγγλία διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι σε νυκτερινές βάρδιες είχαν υψηλότερο κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής (είναι γνωστή η ευνοϊκή  επίδραση του βραδινού ύπνου στην καρδιακή λειτουργία).
  • Πολύ ενδιαφέρουσα είναι  τα αποτελέσματα της μελέτης που δημοσιεύτηκε στις 03/2021 όσον αφορά   τη σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της εργασίας. Τα αποτελέσματα ήταν ανατρεπτικά. Αν και  η άσκηση θεωρείται προστατευτική για την καρδιά η συγκεκριμένη μελέτη που διεξάχθηκε σε σύνολο 17.000 εργαζομένων στις Η.Π.Α έδειξε ότι τα άτομα που είχαν υψηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της εργασίας τους είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν καρδιαγγειακή νόσο. Ο ΤΥLER QUINN, που ήταν επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε ότι όταν το άτομο ασκείται κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου του έχει άφθονο χρόνο για αποκατάσταση. Αντίθετα, η δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της εργασίας συχνά δεν επιτρέπει  τον απαραίτητο χρόνο αποκατάστασης. Έχει διαπιστωθεί ότι οι άνθρωποι που έχουν συνεχή σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της εργάσιμης μέρας παρουσιάζουν συχνά  υψηλότερο καρδιαγγειακό φορτίο ,υψηλότερη αρτηριακή πίεση και καρδιακή συχνότητα καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου και αυτό σχετίζεται (γνωστό από μελέτες ) με επιβάρυνση της υγείας τους.
  • Δεδομένα δημοσιευμένα από το HARVARD έδειξαν ότι ο γυναικείος πληθυσμός βάλλεται έντονα από το εργασιακό στρες. Οι γυναίκες ανησυχούν πολύ περισσότερο από τους άντρες για την πιθανή απώλεια της εργασίας τους. Επιπλέον, επί καθημερινής βάσης οι γυναίκες εκτός από τα εργασιακά καθήκοντα πρέπει να διευθύνουν το νοικοκυριό και να φροντίσουν τα μέλη της οικογένειας. Το εργασιακό στρες είναι έντονο και σχετίζεται με υψηλή αρτηριακή πίεση, ανθυγιεινά επίπεδα χοληστερόλης, παχυσαρκία  και αυξημένο πάχος του τοιχώματος των καρωτίδων.

Εν κατακλείδι, με τα επικαιροποιημένα δεδομένα φαίνεται ότι  τα άτομα που εργάζονται στον οικονομικό τομέα ,στις ασφάλειες, στη δασοκομία, την αλιεία και σε άλλες ήπιες αγροτικές εργασίες έχουν χαμηλότερα ποσοστά καρδιακών παθήσεων. Αντίθετα, όσοι εργάζονται στο χονδρικό εμπόριο, στις συγκοινωνίες, στη δημόσια διοίκηση ή όσοι έχουν διευθυντική θέση σε νεαρή ηλικία είναι εκτεθειμένοι σε υψηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Όσον αφορά το γυναικείο πληθυσμό ,τα επαγγέλματα που επιβαρύνουν την καρδιαγγειακή υγεία  είναι η νοσηλευτική, η ψυχιατρική, οι βοηθοί υγείας στο σπίτι ως επίσης και οι πωλητές.

Με ποιόν τρόπο το επάγγελμα επηρεάζει την υγεία της καρδιάς και των αγγείων;

1.Το εργασιακό άγχος προκαλεί αγγειοσυστολή, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, προάγει (μέσω των αιμοπεταλίων)το σχηματισμό των θρόμβων και αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών.

2.Η εργασία σε βάρδιες, η νυκτερινή και η πολύωρη εργασία συνήθως συνδέεται με έλλειψη σωματικής άσκησης, αυξημένο κάπνισμα, κακή ποιότητα ύπνου και ενίοτε με αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ και θερμίδων με αποτέλεσμα την εμφάνιση διαβήτη, παχυσαρκίας και καρδιοπαθειών.

3.Οι ακραίες θερμοκρασίες (ζέστης ή κρύου) στο χώρο της εργασίας συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο οξέων καρδιαγγειακών επεισοδίων.

4.Υπάρχουν σημαντικές (αν και μερικές φορές αντικρουόμενες) ενδείξεις ότι η παρατεταμένη έκθεση σε θόρυβο (>80 db) μπορεί να προκαλέσει σημαντική αύξηση της αρτηριακής πίεσης.

5.Επαγγελματική έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες (π.χ. νιτρικοί εστέρες, δισουλφίδιο του άνθρακα κ.λ.π.)έχει συνδεθεί με συγκεκριμένες καρδιαγγειακές παθήσεις. Τα στοιχεία είναι ισχυρότερα όταν τα επίπεδα έκθεσης στις ανωτέρω ουσίες είναι υψηλά.

Συνοψίζοντας, οι συστάσεις των ερευνητών στους επαγγελματίες όλων των ηλικιών συγκλίνουν στα εξής:

Αποφυγή πολύωρης και έντονης σωματικής δραστηριότητας. Επιβάλλεται η κίνηση κατά τη διάρκεια της εργασίας αλλά

είναι εξίσου απαραίτητα και διαλείμματα αδράνειας. Στο σώμα αρέσει η εναλλαγή. Διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης με 150 λεπτά άσκησης /βδομάδα. Αποφυγή καπνίσματος και κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφών κατά τη διάρκεια της εργασίας. Διαχείριση του επαγγελματικού στρες (με χαλαρωτικές δραστηριότητες ή με τη βοήθεια ειδικού) και σύναψη φιλικών σχέσεων στον επαγγελματικό χώρο (εάν είναι δυνατόν). Έλεγχος και διόρθωση των δυσμενών περιβαλλοντικών παραγόντων στον εργασιακό χώρο.

Η δουλειά απαλλάσσει τον άνθρωπο από τα τρία μεγαλύτερα κακά: την ανία, τα ελαττώματα και την ανάγκη σύμφωνα με το διάσημο Γάλλο συγγραφέα και φιλόσοφο Βολταίρο. Η τήρηση των ανωτέρω συστάσεων είναι όμως απαραίτητη για να μην επιβαρύνει η εργασία την καρδιαγγειακή υγεία των πολιτών.