Ετυμολογικά η λέξη διακοπές σημαίνει παύση της καθημερινής εργασίας, της ρουτίνας και της διεκπεραίωσης εκκρεμοτήτων. Γι΄ αυτό η αξία των διακοπών είναι ανεκτίμητη. Όλοι οι άνθρωποι πρέπει σε τακτά χρονικά διαστήματα να χαλαρώνουν για το καλό της ψυχικής και σωματικής τους υγείας. Ωστόσο, σύμφωνα με την Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρεία (American Heart Association) κατά τη διάρκεια των διακοπών καταγράφεται ο υψηλότερος αριθμός καρδιαγγειακών επεισοδίων (αρρυθμίες με συχνότερη την κολπική μαρμαρυγή, οξέα στεφανιαία σύνδρομα, επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας, απορρύθμιση της αρτηριακής πίεσης κλπ). Το γεγονός αυτό οφείλεται σε υιοθέτηση – πολύ βλαπτικών για την καρδιά – συνηθειών όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (holiday heart syndrome), η  πρόσληψη έντονα αλατισμένων και ανθυγιεινών τροφών ως επίσης και η πλήρης έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.

Υπάρχουν  καλοκαιρινές  συνήθειες που είναι αφενός  ευχάριστες   και αφετέρου  βελτιώνουν το καρδιαγγειακό μας σύστημα; Φυσικά.Παρακάτω παρατίθενται οι πιο ωφέλιμες από αυτές.

1. Πλούσιο πρωινό

Η λήψη του πρωινού γεύματος είναι απαραίτητη και άκρως ωφέλιμη για την υγεία. Δυστυχώς λόγω των γοργών ρυθμών της καθημερινότητας παραλείπεται αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του χρόνου. Όμως στην περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών το πρωινό αποτελεί μία ευχάριστη συνήθεια που θα πρέπει να συνεχιστεί γιατί εξασφαλίζει στον άνθρωπο  την απαιτούμενη ενέργεια  και συντελεί στην καλή ψυχική διάθεση. Επίσης, η λήψη πρωινού υποβοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας (είτε υπάρχει διαβήτης είτε όχι) και στην αποφυγή αντίστασης στην ινσουλίνη.

Το 2017 δημοσίευση στο Journal of the American College of Cardiology ανέφερε ότι τα άτομα που παραβλέπουν το πρωινό είναι επιρρεπή σε αύξηση του σωματικού βάρους, της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων της χοληστερόλης. Άρα έχουν υψηλότερες πιθανότητες δημιουργίας αθηρωματικής πλάκας και εμφάνισης μελλοντικών καρδιαγγειακών συμβαμάτων.

Το υγιεινότερο πρωινό είναι ο συνδυασμός υδατανθράκων και πρωτεΐνης που θα εξασφαλίσει την απαραίτητη ενέργεια. Δόκιμοι συνδυασμοί είναι τα ολικής άλεσης δημητριακά ή το ψωμί με γιαούρτι, γάλα ή τυρί χαμηλών λιπαρών ως επίσης και φρέσκα φρούτα ή λαχανικά με ξηρούς καρπούς. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα καλοκαιρινά φρούτα της χώρας μας (βερίκοκο, κεράσι, σύκο, καρπούζι, πεπόνι, φράουλες) έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, θεωρούνται υπερτροφές (“super foods”) και πλείστα εξ’ αυτών συμβάλλουν στην πρόληψη των κακοηθειών και των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Θα πρέπει λοιπόν να συμπεριλαμβάνονται στο πρωινό των διακοπών ή τουλάχιστον σ’ ένα από τα λοιπά γεύματα.

2. Κολύμβηση- Βάδιση

Η κολύμβηση είναι αναμφίβολα η ιδανικότερη μορφή άσκησης και  επηρεάζει ευνοϊκά τη λειτουργία του καρδιοαναπνευστικού συστήματος. Η κολύμβηση ως αερόβια άσκηση είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να μειωθεί η αρτηριακή πίεση.  Πρόσφατη μελέτη επιβεβαίωσε το γεγονός ότι τα άτομα που δεν είχαν καθιστική ζωή και κολυμπούσαν συχνά μείωσαν σημαντικά τον καρδιακό ρυθμό ανάπαυσης (σε περίοδο 10 βδομάδων). Σύμφωνα με τη μελέτη ιδιαίτερα χρήσιμη ήταν η κολύμβηση σε ασθενείς που λόγω βάρους, άσθματος ή τραυματισμών αδυνατούσαν να ασκηθούν με άλλο τρόπο. Επίσης, η κολύμβηση συντέλεσε στη βελτίωση της ευαισθησίας (των συμμετεχόντων στη μελέτη) στην ινσουλίνη που είναι το κλειδί για την αποφυγή εμφάνισης διαβήτη τύπου II.

Πλην της ευεργετικής δράσης της στο καρδιαγγειακό σύστημα η κολύμβηση βελτιώνει την ευλυγισία του σώματος, την ψυχική υγεία, είναι αντιγηραντική και βοηθά στην απώλεια βάρους.

Ωστόσο, οι ασθενείς που έχουν βεβαρυμένο καρδιολογικό ιστορικό πρέπει να τηρούν τις κάτωθι οδηγίες για να κερδίσουν τα οφέλη από τη συγκεκριμένη αερόβια άσκηση χωρίς να επιβαρύνουν το καρδιαγγειακό τους σύστημα:

  • Το κολύμπι είναι επιτρεπτό μόνο στους ασυμπτωματικούς ασθενείς
  • Ποτέ κολύμπι μετά τα γεύματα (υποχρεωτική παρέλευση 3-4 ωρών)
  • Αποφυγή κολύμβησης τις θερμές ώρες της μέρας (από 10:00- 18:00)
  • Προοδευτική είσοδος στο νερό
  • Σταδιακή αύξηση της έντασης της άσκησης
  • Επί εμφάνισης συμπτωμάτων όπως: προλιποθυμική τάση, δύσπνοια, προκάρδιο άλγος συστήνεται άμεση διακοπή και επικοινωνία με το θεράποντα ιατρό.

Ο ασθενής που έχει ιστορικό καρδιοπάθειας θα πρέπει πριν τις διακοπές του να έχει υποβληθεί στο δόκιμο καρδιολογικό έλεγχο και να έχει συμβουλευτεί το θεράποντα καρδιολόγο του.

Στη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών υπάρχει περίσσεια ελεύθερου χρόνου οπότε ο καθένας μας μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τη σωματική του δραστηριότητα. Σύμφωνα με τον Dr. I- Min Lee, Καθηγητή Ιατρικής του Χάρβαρντ το περπάτημα (πλέον της κολύμβησης) μπορεί να ακούγεται ασήμαντο αλλά είναι ισχυρό φάρμακο. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι το περπάτημα (για τουλάχιστον 30 λεπτά) ακόμη και με χαλαρό ή ελαφρώς μέτριο  ρυθμό ωφελεί τον εγκέφαλο και γενικότερα την υγεία μας. Εαν δεν ασκείστε τακτικά, η Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ συνιστά να ξεκινήσετε με βάδισμα 10 – 15 λεπτών με προοδευτική αύξηση και στόχο τα 30 -60 λεπτά/ ημέρα.
Η περίοδος των διακοπών μπορεί κάλλιστα να δώσει το εναρκτήριο λάκτισμα για τέτοιου είδους δραστηριότητα.

3. Έκθεση στον ήλιο

Η βιταμίνη D είναι άκρως απαραίτητη για τον οργανισμό. Η καθημερινή έκθεση στον ήλιο 10-15 λεπτά χωρίς αντηλιακή προστασία είναι αναγκαία για να συνθέσει το σώμα την απαραίτητη ημερήσια ποσότητα βιταμίνης D.

Σύμφωνα με μελέτη στο International Journal of Nanomedicine, η βιταμίνη D παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη και  αποκατάσταση βλαβών του ενδοθηλίου  (εσωτερικό τοίχωμα των αγγείων) που δημιουργούνται από λοιμώξεις, υπέρταση, αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη. Φυσικά η βιταμίνη D πλην της σημαντικής καρδιαγγειακής προστασίας συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος καθώς μελέτες έχουν δείξει πως τα χαμηλά επίπεδά της μας κάνουν επιρρεπείς σε λοιμώξεις. Τέλος, είναι ευρέως γνωστό ότι η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών και λιγότερο γνωστό ότι είναι σύμμαχος στην απώλεια βάρους και μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης.

Επομένως, όπως τονίζει ο Dr Malinski η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία “είναι μία πολύ φθηνή λύση για να διορθωθεί το καρδιαγγειακό σύστημα”. Βεβαίως η υπερβολική έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία είναι σίγουρα επιβλαβής.

4. Ύπνος

Πρόσφατη δημοσίευση στο περιοδικό του Αμερικάνικου Κολλεγίου Καρδιολογίας ανέλυσε συνήθειες ύπνου περίπου μισού εκατομμυρίου ανθρώπων ηλικίας 40 έως 70 ετών. Διαπιστώθηκε ότι εκείνοι που κοιμούνται λιγότερο από έξι ώρες είχαν 20% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφράγματος, ενώ όσοι κοιμόντουσαν περισσότερο από 9 ώρες είχαν 34% μεγαλύτερο κίνδυνο. Όσο περισσότερο ένας άνθρωπος αποκλίνει από τη διάρκεια 6-9 ωρών ύπνου τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος οξέος στεφανιαίου επεισοδίου.

Έτσι λοιπόν η νέα μελέτη (βάσει των λεγομένων των ερευνητών) παρέχει ισχυρή απόδειξη ότι όπως η σωματική άσκηση και  η υγιεινή διατροφή έτσι και η διάρκεια του ύπνου αποτελεί παράγοντα κλειδί για την υγεία της καρδιάς.

Πού οφείλεται αυτό;

Όταν ο ύπνος είναι λιγότερος από 6 ώρες αυξάνονται οι ορμόνες του στρες που δρουν αρνητικά στο ενδοθήλιο των αγγείων και πυροδοτούν φλεγμονώδεις συνθήκες. Eπιπλέον, η έλλειψη ύπνου οδηγεί σε κακές συνήθειες διατροφής και σε αύξηση του σωματικού βάρους που αποτελεί γνωστό επιβαρυντικό προδιαθεσικό παράγοντα για καρδιαγγειακή νόσο. Η αϋπνία εξάλλου συνδέεται με υψηλή αρτηριακή πίεση. Σύμφωνα με ερευνητές του Ηarvard ακόμη και μία νύχτα αϋπνίας δύναται να διαταράξει τη γενικότερη ισορροπία του οργανισμού. Αλλά και ο πολύωρος ύπνος (πέραν των 9 ωρών) προάγει τη συστημική φλεγμονή στα αγγεία.

Ημερολογιακά βρισκόμαστε πλέον στα μέσα του καλοκαιριού. Η χώρα μας με τον υπέρλαμπρο ήλιο και τις πεντακάθαρες θάλασσες μπορεί να προσφέρει σε κάθε πολίτη τη δυνατότητα να απολαύσει την καλοκαιρινή χαλάρωση και την ανεμελιά τηρώντας τις προαναφερθείσες πληροφορίες ώστε να προστατεύσει και να ισχυροποιήσει το καρδιαγγειακό του σύστημα και γενικότερα την υγεία του που ειδικά το φετινό καλοκαίρι με την τρέχουσα πανδημία είναι άκρως απαραίτητα. Ζώντας στο χρονικό της πανδημίας από το SARS-COV-2 θα πρέπει και στη διάρκεια των διακοπών να ακολουθούμε πιστά τους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης και όλα τα μέτρα ατομικής προστασίας ώστε να επιβραδύνουμε τη διασπορά του ιού.