1. Σε πρόσφατη Μελέτη δεδομένων από 169 νοσοκομεία στην Ασία, στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική (8910 ασθενείς) διαπιστώθηκαν οι κύριοι παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για τη θνητότητα της νόσου COVID-19. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν πρόσφατα (01/05/2020) στο έγκριτο περιοδικό New England Journal of Medicine και  παρατίθενται αναλυτικά:

  • Διπλάσιος κίνδυνος σε ασθενείς με  ηλικία > 65 έτη
  • Διπλάσιος κίνδυνος σε ασθενείς που πάσχουν από στεφανιαία νόσο, αρρυθμίες και συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
  • Ο κίνδυνος μειώνεται κατά 20% στις γυναίκες
  • Ο κίνδυνος τριπλασιάζεται σε άτομα με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
  • Οι καπνιστές έχουν πολλαπλάσιο κίνδυνο
  • Η λήψη των αντιυπερτασικών της κατηγορίας ACE και ARBs δεν συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο (έχει ήδη καταγραφεί σε προηγούμενα άρθρα μας). Επίσης το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για τις στατίνες (φάρμακα που χορηγούνται λόγω υψηλής χοληστερόλης). Οι ασθενείς που λαμβάνουν τα ανωτέρω φάρμακα δεν χρειάζεται να τα διακόψουν, ίσως  μάλιστα οφελούνται από τη λήψη αυτών και στη νόσο COVID-19.

 

2.Ελπιδοφόρα μηνύματα όσον αφορά τη θεραπεία της νόσου COVID-19

Eίναι γνωστό ότι η ιντερλευκίνη- 6 (IL-6) είναι μία κυτταροκίνη που παίζει σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική απόκριση των ανθρώπων και εμπλέκεται στην παθογένεια πολλών ασθενειών. Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα η IL-6 ενδέχεται να συμμετέχει στην εκδήλωση της υπέρμετρης φλεγμονώδους αντίδρασης που παρατηρείται στους ασθενείς με Covid-19 που νοσηλεύονται σε σοβαρή κατάσταση. Πιστεύεται λοιπόν ότι προκαλείται “καταιγίδα κυτταροκινών” από το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών που τους οδηγεί σε οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια και κατάληξη πολλές φορές.

Η ένωση Δημοσίων Νοσοκομείων του Παρισιού (που αποτελείται από δίκτυο 39 ακαδημαϊκών νοσοκομείων) ανακοίνωσε τα πρώτα αποτελέσματα πολυκεντρικής μελέτης (CORIMUNO-19) που είχε στόχο να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια διαφόρων ανοσοποιητικών ρυθμιστών στη θεραπεία της νόσου. Συγκεκριμένα είχε σκοπό να ελέγξει το μονοκλωνικό αντίσωμα τοσιλιζουμάμπη (Tocilizumab) που μπλοκάρει τον υποδοχέα για την κυτταρική IL-6 και χρησιμοποιείται ήδη στη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Οι διασωληνωμένοι (της νόσου COVID-19) που έλαβαν το συγκεκριμένο φάρμακο παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερη θνητότητα συγκριτικά με τους ασθενείς που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Τα αποτελέσματα της μελέτης θα υποβληθούν για δημοσίευση.
Λόγω όμως του τρέχοντος πανδημικού κύματος τόσο οι ερευνητές όσο και ο χορηγός ένιωσαν ηθικά υποχρεωμένοι να αποκαλύψουν αυτές τις πληροφορίες πριν τη δημοσίευση της μελέτης και ενώ συνεχίζεται ακόμα η παρακολούθηση των ασθενών. Αναφέρεται δε ως εντυπωσιακή  η ανάρρωση 27χρονου ασθενή μετά  από  θεραπεία με τοσιλιζουμάμπη, ο οποίος ήταν σε απελπιστική κατάσταση φτάνοντας στο νοσοκομείο.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού (Νέα Υόρκη) συνεχίζεται η έρευνα για το ίδιο φάρμακο. Τα αποτελέσματα για την ομάδα των ασθενών με σοβαρά συμπτώματα ( που χρειάστηκαν χορήγηση οξυγόνου χωρίς μηχανική υποστήριξη της αναπνοής) ήταν καλύτερα από τα αναμενόμενα (80% πήραν εξιτήριο, 10% παραμένουν στο νοσοκομείο και μόνο 10% απεβίωσαν).

Τα αποτελέσματα της φάσης 3 της κλινικής δοκιμής για τους ασθενείς που είναι στην “κρίσιμη” κατάσταση (απαιτούν μηχανικό αερισμό ή θεραπεία σε ΜΕΘ) θα ανακοινωθούν έως τον Ιούνιο.

Επομένως το προσεχές χρονικό διάστημα θα γνωρίζουμε αν όντως τα μονοκλωνικά αντισώματα θα αποτελέσουν ισχυρό θεραπευτικό όπλο για τους βαρέως πάσχοντες ασθενείς από τον ιό SARS-CoV-2.

3. Ένα “αποτυχημένο” παλαιότερο φάρμακο μπορεί να αποτελέσει τη λύση στην πανδημία;

Η ρεμδεσιβίρη (Remdesivir) πήρε έκτακτη έγκριση από την Υπηρεσία τροφίμων και φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) για θεραπεία της νόσου Covid-19. Στο παρελθόν η ρεμδεσιβίρη (ευρέως φάσματος αντιικό φάρμακο) απέτυχε σε δοκιμές κατά της ηπατίτιδας αλλά και κατά του Ebola. Κάπως έτσι έχασε τη δυναμική της μέχρι την τωρινή πανδημία.

Στην παρούσα φάση πολλοί επιστήμονες συνειδητοποίησαν ότι η ρεμδεσιβίρη μπορεί να είναι η καλύτερη λύση και αυτό για τον εξής λόγο:

Ο κορωνοϊός έχει ένα ισχυρό σύστημα “διόρθωσης” (γνωστό από το 2017). Επομένως εάν παρουσιαστεί σφάλμα κατά την αντιγραφή του RNA του ο ιός δύναται να το διορθώσει. Οι επιστήμονες αναρωτήθηκαν αν ήταν δυνατό να χορηγήσουν ένα φάρμακο που θα “απέφευγε το σύστημα διόρθωσης” του ιού, θα μπλόκαρε την αναπτυσσόμενη αλυσίδα του RNA του και έτσι θα τον αδρανοποιούσε. Αυτό ακριβώς κάνει η ρεμδεσιβίρη (αναστέλλοντας την πολυμεράση) αφού τερματίζει τον πολλαπλασιασμό των αλυσίδων του ιικού RNA και σκοτώνει τον ιό.

Αν και δημοσιευμένη μελέτη των κινέζων ερευνητών δεν έδειξε ενθαρρυντικά αποτελέσματα, νέα δοκιμή που έλαβε χώρα στις ΗΠΑ, Ευρώπη, Ασία σε 1.063 ασθενείς έδειξε ελάττωση κατά 31% του χρόνου ανάρρωσης των βαρέως πασχόντων από Covid-19 συγκριτικά με τους ασθενείς που πήραν εικονικό φάρμακο. Επίσης παρατηρήθηκε μείωση της θνητότητας κατά 3% στην ίδια ομάδα. Η χορήγηση του φαρμάκου έγινε ενδοφλέβια για 10 ημέρες.

Η εταιρεία παραγωγής του φαρμάκου (Gilead) παρουσίασε πρόσφατα (29/4/2020) αποτελέσματα μελέτης που έδειξαν πως το 50% των ασθενών που έλαβαν το φάρμακο παρουσίασε κλινική βελτίωση και εξήλθε του νοσοκομείου τόσο μετά από 10ήμερη όσο και μετά από 5ήμερη χορήγηση του φαρμάκου. Το φάρμακο δεν παρουσίασε σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες στους ασθενείς. Ωστόσο τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν είναι πολλαπλά.

1) Η δράση του φαρμάκου είναι παρόμοια σε πρώιμα και σε όψιμα στάδια της λοίμωξης;

Μέχρι σήμερα είναι γνωστό ότι όταν το φάρμακο χορηγήθηκε σε πειραματικό μοντέλο (το πιο κοντινό στον άνθρωπο, τον πίθηκο ρέζους μακάκους)  κατά την πρώιμη φάση της μόλυνσης, πέτυχε την ελάττωση του ιικού φορτίου μέσα στις κυψελίδες του πνεύμονα και έτσι κανένα πειραματόζωο από αυτά που έλαβαν το φάρμακο δεν εμφάνισε πνευμονία σε αντίθεση με τα πειραματόζωα που δεν έλαβαν ρεμδεσιβίρη και εξέλιξαν όλα σοβαρή πνευμονία.

2) Τι γίνεται με τη συγχορήγηση με τα άλλα αντιικά φάρμακα;

3) Θα πρέπει να συγχορηγηθεί με ισχυρούς ανισοτροποποιητές σε βαρέως πάσχοντες ασθενείς;

Μελέτες διερευνούν αν η χορήγηση της ρεμδεσιβίρης στους εξαιρετικά επιβαρυμένους ασθενείς δύναται να αναστρέψει την κλινική τους κατάσταση. Μέχρι σήμερα φαίνεται ότι οι σοβαρές βλάβες που έχουν εγκατασταθεί στο πνευμονικό παρέγχυμα έχουν “ανεξαρτητοποιηθεί” πια από την παρουσία του ιού και χρήζουν κυρίως ανοσοτροποποιητικής θεραπείας και όχι τόσο αντιικής αγωγής.

4) Απαιτείται η ανάπτυξη φαρμακοτεχνικής μορφής για χορήγηση από το στόμα (μέχρι σήμερα χορηγείται μόνο ενέσιμο)

Αν και η Gilead έχει αυξήσει την παραγωγή του φαρμάκου η Επιστημονική Κοινότητα δεν είναι πεπεισμένη στο σύνολό της ότι το φάρμακο θα δικαιώσει τις προσδοκίες. Στο επόμενο βραχύ χρονικό διάστημα θα αποδειχτεί αν η ρεμδεσιβίρη είναι η λύση στον εφιάλτη του SARS-CoV-2 μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα (στα οποία έχουμε αναφερθεί διεξοδικά)και σε ποιό στάδιο της νόσου πρέπει να χορηγηθεί. Το σίγουρο είναι ότι εκατοντάδες μελετών διεξάγονται στην παρούσα φάση και σύντομα ελπίζουμε ότι νέοι φαρμακευτικοί αλγόριθμοι θα ισχυροποιήσουν τη θέση των γιατρών έναντι αυτού του φονικού ιού.