Τα κρούσματα από τη νόσο COVID-19 πλησιάζουν τα 15 εκατομμύρια παγκοσμίως καταγράφοντας μόλις ένα εκατομμύριο μέσα σε 5 μέρες. Μέχρι σήμερα απεβίωσαν 615.000 συνάνθρωποί μας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο αριθμός των κρουσμάτων (στη διάρκεια του επταμήνου) είναι περίπου τριπλάσιος εκείνου των σοβαρών περιπτώσεων γρίπης που καταγράφονται κάθε χρόνο.Δυστυχώς είναι πλέον σαφής  σ’ όλους η ασύλληπτη επιθετικότητα του ιού.

Οι  καλοκαιρινές συνθήκες από μόνες τους δεν είναι ικανές να αναχαιτίσουν την εξάπλωση της πανδημίας (όπως εξάλλου έχει συμβεί και με   παρελθοντικούς ιούς). Σε παγκόσμιο επίπεδο οι ερευνητές προσπαθούν με απίστευτους ρυθμούς να ξεκαθαρίσουν αμφιλεγόμενα θέματα σχετικά με τον ιό, να βελτιώσουν τα θεραπευτικά πρωτόκολλα και να εφεύρουν αποτελεσματικό εμβόλιο.

Ακολούθως παρατίθενται απαντήσεις σε αμφιλεγόμενα ζητήματα βάσει των τελευταίων ερευνητικών δεδομένων.

  • Ποιος είναι ο ρόλος της βιταμίνης – D στη νόσο COVID-19; (09/07/2020)

Είναι γνωστό ότι η βιταμίνη- D συντελεί στη βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Κατά την περίοδο του εγκλεισμού η υποχρεωτική παραμονή σε κλειστούς χώρους και η ουσιαστική μείωση έκθεσης των πολιτών στην ηλιακή ακτινοβολία (που είναι και η βασική πηγή τροφοδοσίας του οργανισμού με βιταμίνη D πέραν των τροφών) είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της βιταμίνης- D στον οργανισμό. Μελέτες παρατήρησης έδειξαν συσχετισμούς μεταξύ χαμηλών επιπέδων βιταμίνης- D και υψηλών ποσοστών μόλυνσης από τον SARS- COV- 2. Ωστόσο,πρόσφατη ανασκόπηση που διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο NICE στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν κατέδειξε εϋνοική επίδραση της βιταμίνης – D στην πρόληψη και στη θεραπεία της νόσου COVID-19. Τόσο οι Αμερικάνικες όσο και οι Ευρωπαϊκές οδηγίες συστήνουν 15 – 30 λεπτά / ημέρα έκθεση στον ήλιο και πρόσληψη της ημερησίας – καθορισμένης από τον ενδοκρινολόγο- δόσης βιταμίνης- D (όπου χρειάζεται) ώστε να επιτυγχάνονται τα βέλτιστα επίπεδα για όφελος του μυοσκελετικού και του ανοσολογικού συστήματος γενικότερα. Άμεσα θεραπευτικό αποτέλεσμα της χορήγησης βιταμίνης -D στη νόσο COVID-19 δεν έχει τεκμηριωθεί.

  • Νέοι και COVID-19 (Pediatrics 10/07/2020)

Σε λίαν πρόσφατη δημοσίευση στο  έγκριτο περιοδικό PEDIATRICS οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα παιδιών ηλικίας μικρότερης από 16 ετών που βρέθηκαν σε περιβάλλον θετικών κρουσμάτων. Μόνο το 8% των παιδιών ήταν φορείς της νόσου στο οικογενειακό περιβάλλον. Στις περισσότερες περιπτώσεις μόλυνσης παιδιών (τόσο από τη συγκεκριμένη έρευνα όσο και από προηγούμενες) η μετάδοση σ’ αυτά έγινε από ενήλικα και όχι το αντίθετο. Φαίνεται λοιπόν με τα μέχρι σήμερα δημοσιευμένα δεδομένα ότι ο SARS- COV-2 διαφέρει ουσιαστικά από τον ιό της γρίπης όσον αφορά τη μεταδοτικότητα στον παιδικό πληθυσμό. Στις επιδημικές περιόδους της γρίπης το κλείσιμο των σχολείων ως στρατηγική διαχείρισης της δημόσιας υγείας είναι πρωταρχικό μέτρο μιας και υπάρχει έντονη μεταδοτικότητα του ιού από παιδί σε παιδί και από παιδί σε ενήλικα. Στην παρούσα όμως χρονική περίοδο με την πανδημία του κορωνοϊού να καλπάζει πιθανώς να μη χρειάζεται το κλείσιμο των σχολείων ακόμη και σε περιόδους έντονης διασποράς της νόσου βάσει των απόψεων των μελετητών Dr Lee και Dr Raszka (από τη Γαλλία και την Αυστραλία) και των μέχρι σήμερα συγκεντρωμένων δεδομένων για τη μεταδοτικότητα του συγκεκριμένου ιού στον παιδικό πληθυσμό.

  • Συμπτώματα κατά ηλικιακές ομάδες (09/07/2020)

Πρόσφατη πολυκεντρική (μη δημοσιευμένη ακόμα) μελέτη από πολλαπλά Ερευνητικά Ινστιτούτα της Ιταλίας κατέδειξε ότι υπάρχει ποικίλλη συμπτωματολογία της νόσου COVID-19 σχετιζόμενη με την ηλικία.

  • Το 80% των νέων (περίπου 20 χρόνων) είναι ασυμπτωματικοί.
  • Αντίθετα μόνο το 35% των υπερηλίκων δεν εμφανίζουν συμπτώματα μετά την προσβολή τους από τον SARS- COV- 2.
  • Ενώ το 74% των μεσηλίκων (~ 60 χρονών) δεν παρουσιάζουν πυρετό > 37,5°C ή αναπνευστικό πρόβλημα. Το 7% όμως των ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω παρουσιάζουν σοβαρή συμπτωματολογία αφού μολυνθούν από τον κορωνοϊό, οι δε άντρες αυτής της ομάδας έχουν στατιστικά υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν πολύ σοβαρά (συγκριτικά με τις γυναίκες) και να εισαχθούν στην μονάδα εντατικής θεραπείας.

  • Νέο μεταλλαγμένο στέλεχος SARS- COV- 2 (08/07/2020)

Είναι γνωστό ότι όλοι οι ιοί (χωρίς καμία εξαίρεση) μεταλλάσσονται. Έτσι λοιπόν και ο κορωνοϊός SARS- COV- 2 (RNA ιός) είναι πολύ επιρρεπής σε μεταλλάξεις. Πρόσφατη δημοσίευση στο έγκριτο περιοδικό CELL αναφέρεται στη νεοδιαγνωσθείσα μετάλλαξη D614G. Πρόκειται για αλλαγή αμινοξέος (από D σε G) στη θέση 614. Εδώ και ένα μήνα η μεταλλαγμένη αυτή μορφή του ιού κυριαρχεί παγκοσμίως. Η μετάλλαξη αυτή αφορά την πρωτεΐνη -ακίδα (spike) του ιού μέσω της οποίας ο ιός προσκολλάται στα ανθρώπινα κύτταρα. Η μορφή αυτή του SARS- COV- 2 τον καθιστά πολύ περισσότερο μεταδοτικό (ίσως 9 φορές περισσότερο) αλλά χωρίς να προκαλεί ακόμα σοβαρότερη νόσο. Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα 1000 μολυσμένων ασθενών όπου φάνηκε ότι τα προσβληθέντα άτομα από το συγκεκριμένο στέλεχος είχαν μεγαλύτερο ιικό φορτίο. Λόγω της μεγαλύτερης μεταδοτικότητας οι συγγραφείς συστήνουν τη συνέχιση και εντατικοποίηση των προστατευτικών μέτρων (αποστασιοποίηση και χρήση μάσκας).

  • Χρήση Μάσκας

Συνεχίζεται η παραφιλολογία γύρω από το θέμα της μάσκας. Προς ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού παρατίθενται ευκρινείς απαντήσεις σε κύρια θέματα που απασχολούν τους πολίτες.

1.Γιατί η μάσκα προσώπου είναι σημαντική για την προστασία από το SARS-COV-2;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) οι άνθρωποι που κυρίως μεταδίδουν τον ιό είναι προσυμπτωματικοί ή ασυμπτωματικοί. Πρόσφατο μαθηματικό μοντέλο υποστηρίζει ότι το 40 έως 80% της μετάδοσης γίνεται από ασυμπτωματικά άτομα. Τα Κέντρα Πρόληψης και Μετάδοσης Νοσημάτων (CDC) των διαφόρων χωρών ανά την υφήλιο συστήνουν στους πολίτες τη χρήση προστατευτικής μάσκας όταν βρίσκονται σε κλειστούς χώρους ταυτόχρονα με τα λοιπά προστατευτικά μέτρα (δηλαδή το συχνό πλύσιμο των χεριών και φυσικά την κοινωνική αποστασιοποίηση).

2. Πού φοράμε μάσκα;

Tα Διεθνή Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) προτείνουν τη χρήση μάσκας στα νοσοκομεία, στους υγειονομικούς χώρους, στα φαρμακεία, στα μαγαζιά, στα μέσα μεταφοράς και γενικότερα σε κλειστούς χώρους. Έμφαση δίνεται στη χρήση μάσκας σε άτομα ηλικίας μεγαλύτερης από 60 ετών με συννοσηρότητες.

3.Τα μέχρι σήμερα ερευνητικά δεδομένα ξεκαθαρίζουν τους ενδοιασμούς των πολιτών για τη χρήση της μάσκας:

  • Οι μάσκες προφυλάσσουν σε μεγάλο βαθμό από τη μόλυνση εφόσον η φυσική αποστασιοποίηση δεν είναι εφικτή. Παρά ταύτα η ταυτόχρονη χρήση και των δύο προστατευτικών μεθόδων είναι πάντα προς όφελος των πολιτών.
  • Το επιχείρημα ότι δεν υπάρχουν δεδομένα για την προστασία που προσφέρει η μάσκα έχει πλέον καταρριφθεί. Πρόσφατη μελέτη στο online περιοδικό BMJ Global Health έδειξε ότι η χρήση της μάσκας μείωσε κατά 80% τη μετάδοση του ιού σε 124 οικογένειες εφόσον τα μέλη που νόσησαν τη φορούσαν πριν εκδηλώσουν τα συμπτώματα της νόσου.
  • Η μάσκα είναι ασφαλής γι’ αυτόν που τη φορά εφόσον δεν την αγγίζει, την αλλάζει τακτικά (βάσει του υλικού κατασκευής της) και πλένει σχολαστικά τα χέρια του όταν την ακουμπήσει για οποιοδήποτε λόγο.
  • Η μάσκα μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα μόνο σε άτομα με ιστορικό άσθματος και χρόνιων αναπνευστικών προβλημάτων. Τα άτομα αυτά θα πρέπει να συμβουλεύονται το θεράποντα ιατρό τους πριν τη χρήση της μάσκας και σε περίπτωση που θεωρηθεί επικίνδυνη η χρήση της οι κατηγορίες αυτές των ασθενών (και μόνο) θα πρέπει να μη τη χρησιμοποιούν.

Επομένως είναι σαφές πλέον ότι οι τρεις διαφορετικές μέθοδοι προστασίας έναντι του SARS-COV-2 (χρήση μάσκας, φυσική αποστασιοποίηση και πλύσιμο χεριών) πρέπει να χρησιμοποιούνται απαρέγκλιτα από τον πληθυσμό (ασχέτως υποχρεωτικών ή μη συστάσεων της πολιτείας). Η μη ύπαρξη αποτελεσματικού εμβολίου (και πιθανώς η καθυστέρηση αρκετών μηνών ακόμα για την ανεύρεσή του) καθιστά εύλογο το γεγονός ότι οι ανωτέρω μέθοδοι αποτελούν το βασικό όπλο της ανθρωπότητας για την αναχαίτιση της διασποράς του θανατηφόρου ιού.

Αναμφίβολα το καλοκαίρι αποτελεί για όλους περίοδο χαλάρωσης και ανεμελιάς. Θα είμαστε όλοι κερδισμένοι αν το φετινό καλοκαίρι χαλαρώσουμε μεν από την πίεση της καθημερινότητας αλλά όχι από την τήρηση των ανωτέρω προστατευτικών μέτρων εναντίον του κορωνοϊού.

Καλές διακοπές σε όλους!