Η μουσική είναι αρεστή στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού αλλά μικρό ποσοστό των ανθρώπων γνωρίζει ότι η ακρόαση ή η σύνθεση μουσικής ενεργοποιεί όχι μόνο το ακουστικό μσύστημα αλλά και πολλά μέρη του εγκεφάλου συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που είναι υπεύθυνες για την κίνηση, τη γλώσσα, την προσοχή, τη μνήμη και το συναίσθημα.

Σύμφωνα με τον πιστοποιημένο νευρολόγο μουσικοθεραπευτή Brian Harris “δεν υπάρχει κανένα άλλο ερέθισμα στη γη που να ενεργοποιεί τόσο ευρέως τον εγκέφαλό μας όσο η μουσική”. Μέχρι σήμερα επιστημονικά δεδομένα έχουν δείξει ότι η ακρόαση μουσικής μπορεί να παράξει πολλαπλά καρδιαγγειακά οφέλη:

  • Δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ασκούνται περισσότερο.
  • Συντελεί στην ταχεία αποκατάσταση της καρδιακής συχνότητας και της αρτηριακής πίεσης στα φυσιολογικά επίπεδα μετά την άσκηση.
  • Βελτιώνει τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων προκαλώντας αγγειοδιαστολή.
  • Μειώνει το άγχος των ασθενών που επιβιώνουν μετά από οξύ καρδιακό επεισόδιο
  • Προάγει  την ταχύτερη ανάρρωση μετά από καρδιοχειρουργική επέμβαση (μέσω μείωσης του άγχους και του πόνου).

Η ακρόαση όσο και η σύνθεση μουσικών κομματιών επηρεάζει μέρη του εγκεφάλου και πυροδοτεί την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών όπως η ντοπαμίνη. Η ουσία αυτή συντελεί στη  βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης των ανθρώπων. Επίσης, η επεξεργασία του ήχου γίνεται στο εγκεφαλικό στέλεχος το οποίο ελέγχει την καρδιακή συχνότητα και την αναπνοή. Στις στρεσογόνες καταστάσεις διεγείρεται το συμπαθητικό σύστημα και αυξάνεται το καρδιακό έργο (μέσω αύξησης της αρτηριακής πίεσης και της καρδιακής συχνότητας). Η χαλαρωτική μουσική δύναται να μειώσει το στρες , την καρδιακή συχνότητα, την αρτηριακή πίεση, το ρυθμό της αναπνοής και τον πόνο.

Η προτίμηση της μουσικής έχει μεγάλη σημασία. Έρευνες έχουν δείξει ότι η μουσική όταν επιλέγεται από τον ασθενή έχει πιο ευεργετικά αποτελέσματα από τη μουσική που επιλέγει κάποιος άλλος. Σύμφωνα με την Αmerican Μusic Τherapy Αssociation η μουσική “προκαλεί αντιδράσεις λόγω της οικειότητας, της προβλεψιμότητας και των συναισθημάτων ασφάλειας που συνδέονται με αυτήν”.

Πρόσφατα (28-30/03/2020) στο συνέδριο του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας παρουσιάστηκε μία άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη όπου κατέδειξε ότι οι ασθενείς που βίωσαν μετεμφραγματική στηθάγχη ένιωσαν σημαντικά λιγότερο άγχος και πόνο αν άκουγαν μουσική 30’/ μέρα. Αναλυτικότερα, οι συμμετέχοντες (350 άτομα) που έπασχαν από μετεμφραγματική στηθάγχη (άλγος στο θώρακα μετά από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου) χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Στους ασθενείς και των δύο ομάδων χορηγήθηκε η ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή. Στη μία ομάδα όμως η τυπική φαρμακευτική αγωγή συνδυάστηκε με 30’/ μέρα μουσικοθεραπείας. Η διάρκεια της παρακολούθησης ήταν 7 χρόνια. Στο τέλος της παρακολούθησης οι συμμετέχοντες στη μουσικοθεραπεία ανέφεραν κατά 25% ηπιότερη συμπτωματολογία και κατά 30% μείωση του άγχους.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (ΑΗΑ) περίπου ένας στους πέντε ανθρώπους που έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή θα έχουν πιθανότατα ένα δεύτερο επεισόδιο εντός πέντε ετών.

Η ΑΗΑ συνιστά τα ακόλουθα μέτρα για τη μείωση εμφάνισης δεύτερου καρδιακού επεισοδίου:

  • Διακοπή καπνίσματος
  • Υγιεινή διατροφή (περιορισμός λιπαρών και επεξεργασμένων τροφών)
  • Τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής
  • Συστηματική άσκηση (απώλεια περιττών κιλών)

Τα τελευταία χρόνια η μουσικοθεραπεία διερευνάται ως επιπλέον προστατευτικό μέτρο για την πρόληψη και την εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου.  Η νόσος αυτή είναι συχνότερη στην τρίτη ηλικία. Οι ηλικιωμένοι είναι λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν σε πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης ή/ και να αυξήσουν τη σωματική τους δραστηριότητα. Η ακρόαση μουσικής είναι θεραπεία που δε βασίζεται στη σωματική ικανότητα και δύναται να βελτιώσει την καρδιακή υγεία.

Πρόσφατες επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι η καρδιακή ανεπάρκεια (μία από τις σοβαρότατες καρδιοπάθειες ) συνυπάρχει με κατάθλιψη περίπου στο 1/3 των ασθενών. Η κατάθλιψη επιδεινώνει την καρδιακή ανεπάρκεια και η ακρόαση μουσικής (ιδιαίτερα η κλασική μουσική) βελτιώνει την ψυχική αυτή κατάσταση και κατ’ επέκταση έχει θετικό αντίκτυπο στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Επίσης, η μουσική προστατεύει τον εγκέφαλο από τη γήρανση, βελτιώνει τη μνήμη, προάγει την ανάρρωση μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο και απαλλάσσει το σώμα από το στρες.

Συμπερασματικά, η έρευνα της μουσικοθεραπείας ως συμπληρωματική θεραπεία παράλληλα με την παραδοσιακή φαρμακευτική αγωγή για τις καρδιαγγειακές παθήσεις είναι ένας αναδυόμενος τομέας πολλά υποσχόμενος.