Η καρδιαγγειακή νόσος εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια αιτία ασθένειας και θανάτου στις ΗΠΑ. Παράγοντες όπως η κακή διατροφή, η περιορισμένη άσκηση και το κάπνισμα είναι γνωστό ότι βλάπτουν την καρδιά. Τα τελευταία χρόνια η στέρηση ύπνου θεωρείται βάσει επιστημονικών δεδομένων ως ένας επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας για την καρδιαγγειακή υγεία. Είναι σαφές ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου ο καρδιακός ρυθμός επιβραδύνεται, η αρτηριακή πίεση μειώνεται και η αναπνοή σταθεροποιείται. Έτσι, μειώνεται το καρδιακό έργο και δίνεται η δυνατότητα στην καρδιά να ανακάμψει από την ημερήσια καταπόνηση. Παρατίθενται παρακάτω οι ευνοϊκές επιδράσεις του ύπνου στην καρδιαγγειακή υγεία.

  • Ύπνος και αρτηριακή πίεση

Κατά τη διάρκεια του ύπνου η αρτηριακή πίεση μειώνεται κατά 10 – 20%. Η έλλειψη ή/ και οι διαταραχές ύπνου προάγουν την αυξημένη νυχτερινή αρτηριακή πίεση η οποία με τη σειρά της έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής. Επίσης, η στέρηση ύπνου αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες ημερήσιας υπέρτασης βάσει πολλών μελετών.

  • Ύπνος και στεφανιαία νόσος

Επιστημονικά δεδομένα έχουν αποδείξει ότι η στέρηση ύπνου προάγει την αθηροσκλήρωση. Ο μη ποιοτικός και ελλειπής ύπνος προκαλεί χρόνια φλεγμονή η οποία συμβάλλει στο σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας και κατ’ επέκταση στην ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου.

  • Ύπνος και καρδιακή ανεπάρκεια

Δημοσιευμένη μελέτη που συμπεριέλαβε 400.000 άτομα διαπίστωσε ισχυρό συσχετισμό μεταξύ προβλημάτων ύπνου και εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας (ΚΑ). Η ΚΑ ήταν συχνότερη (βάσει της μελέτης) σε άτομα που υπέφεραν από αϋπνία, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και η διάρκεια του ύπνου τους ήταν λιγότερο από 6 ώρες τη νύχτα.

  • Ύπνος και εγκεφαλικό επεισόδιο

Σε ερευνητικές μελέτες διαπιστώθηκε ότι η έλλειψη ύπνου συσχετίζεται με μεγαλύτερη πιθανότητα εγκεφαλικού επεισοδίου. Η αρτηριακή υπέρταση που προκύπτει από τον ανεπαρκή ύπνο θεωρείται ο κύριος παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο. Επιπλέον, ο ανεπαρκής ύπνος συντελεί στη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες οπότε διευκολύνει την εμφάνιση στενώσεων και την πρόκληση εγκεφαλικών επεισοδίων.

Η έλλειψη ύπνου (λιγότερο από 7 ώρες) σχετίζεται με αυξημένο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Ο ύπνος βοηθά στη ρύθμιση των ορμονών που ελέγχουν την πείνα. Επομένως, η έλλειψη ή οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να προκαλέσουν υπερκατανάλωση τροφής και να αυξήσουν την επιθυμία για τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας.

  • Ύπνος και διαβήτης

Η έλλειψη ύπνου επιδεινώνει το μεταβολισμό της γλυκόζης και σχετίζεται με προδιαβήτη. Στα άτομα που έχουν ήδη διαγνωστεί με διαβήτη οι διαταραχές του ύπνου δυσκολεύουν τη ρύθμιση του σακχάρου τους.

  • Ύπνος και ψυχική υγεία

Υπάρχει αμφίδρομη σχέση μεταξύ ύπνου και ψυχικής υγείας. Τα άτομα με ψυχολογικές διαταραχές είναι πιθανό να αναπτύξουν προβλήματα ύπνου και ο μη ποιοτικός ύπνος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ψυχικών ασθενειών. Αντίθετα, η αισιοδοξία σχετίζεται με υγιέστερη ζωή συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης ποιότητας ύπνου και του χαμηλότερου κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων και θανάτων απ’ όλες τις αιτίες.Πρόσφατη δημοσίευση (20/09/2021) στο περιοδικό Circulation αναφέρει ότι οι απνοϊκές κρίσεις ύπνου (διακοπή της αναπνοής για σύντομα χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια του ύπνου ) σχετίζονται έντονα με υψηλή αρτηριακή πίεση, αρρυθμίες, στεφανιαία νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια. Τα Αμερικάνικα Ινστιτούτα Ιατρικής συστήνουν 7 με 8 ώρες ύπνου καθημερινά για βέλτιστη υγεία. Επίσης, μελέτη που παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας το 2018 επιβεβαίωσε ότι ο καθημερινός νυχτερινός ύπνος 6 έως 8 ωρών είναι ιδανικός για την καρδιαγγειακή υγεία.

Σε περίπτωση που δεν επιτυγχάνεται επαρκής και ήρεμος ύπνος παρά την προσπάθεια που καταβάλλεται πρέπει να αναζητηθεί βοήθεια με φαρμακευτικά σκευάσματα. Ωστόσο, ορισμένα φάρμακα για την αϋπνία δεν είναι ασφαλή για άτομα με καρδιακές παθήσεις οπότε οι  οι οδηγίες για χρήση χαπιών ύπνου πρέπει να δίνονται αποκλειστικά και μόνο από το θεράποντα καρδιολόγο.

Συμβουλές ύπνου για άτομα με καρδιακά προβλήματα

  • Τεχνικές χαλάρωσης: Ασκήσεις γιόγκα, βαθιές αναπνοές και διατατικές ασκήσεις είναι μερικές από τις τεχνικές στις οποίες μπορεί να εκπαιδευτούν οι ασθενείς με καρδιακά προβλήματα ώστε να βελτιώσουν τη διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου τους. Η άσκηση κατά τη διάρκεια της μέρας διευκολύνει τον ύπνο.
  • Σταθερό πρόγραμμα ύπνου: Διατήρηση του ίδιου χρόνου ύπνου και αφύπνισης θεωρείται ότι είναι ένας από τους βασικούς τρόπους για να επιτευχθεί υγιής και σταθερός ύπνος.
  • Η ρύθμιση της θερμοκρασίας, η ησυχία, η έλλειψη φωτισμού και το κατάλληλο στρώμα αποτελούν βασικές παράμετροι για εξασφάλιση ποιοτικού ύπνου.
  • Αποφυγή αρνητικών συνηθειών: Το αλκοόλ, η καφεΐνη και η υπερβολική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών συμπεριλαμβανομένου του κινητού μπορούν να επηρεάσουν τον ύπνο. Πρόσφατες δημοσιεύσεις ερευνητών συστήνουν τη μη χρήση αυτών των συσκευών μία έως δύο ώρες πριν από τον ύπνο.