Είναι γνωστό ότι η καρδιά και ο εγκέφαλος είναι διαφορετικά όργανα και έχουν αυτόνομες λειτουργίες. Όμως πληθώρα δημοσιεύσεων και ερευνών αποδεικνύουν τη στενή λειτουργική σύνδεση των δύο οργάνων. Επομένως τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά συναισθήματα που παράγονται στον εγκέφαλο επηρεάζουν την καρδιακή λειτουργία.
Το κυριότερο και συχνότερο αρνητικό συναίσθημα είναι το άγχος (αγωνία). Το 1997 ο καρδιολόγος Lauri Toivonen και οι συνάδελφοί του μελέτησαν τις αλλαγές του ηλεκτροκαρδιογραφήματος σε υγιείς ανθρώπους κατά τη διάρκεια των πρώτων 30 δευτερολέπτων μετά από μία έκτακτη κλήση. Καταγράφηκαν ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλαγές συμβατές με ισχαιμία του μυοκαρδίου (μείωση του οξυγόνου) ως επίσης και αρρυθμιολογικά επεισόδια
Εκτός από το άγχος, ο θυμός, ο φόβος και η κατάθλιψη είναι συνήθη αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν καθημερινά οι ασθενείς.
Πώς άραγε επηρεάζουν τα αρνητικά συναισθήματα την καρδιά;
Με τα μέχρι σήμερα επιστημονικά δεδομένα τα μακροχρόνια αρνητικά συναισθήματα αυξάνουν τον κίνδυνο για αθηροσκλήρωση μέσω απελευθέρωσης φλεγμονωδών χημικών ουσιών (όπως η ιντερλευκίνη -6). Ως εκ τούτου οι ασθενείς που βιώνουν συχνά τέτοιου είδους συναισθήματα παρουσιάζουν αύξηση της αρτηριακής πίεσης, της καρδιακής συχνότητας και ποικίλλα καρδιαγγειακά συμβάματα μέσω των ανωτέρω μηχανισμών.
Επιπρόσθετα, η κατηγορία αυτή των ασθενών υιοθετούν επιβλαβείς -για την υγεία -συνήθειες: παραμελούν τη σωστή διατροφή, την άσκηση, καπνίζουν και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ.
Το 2004 Καναδοί ερευνητές εξέτασαν την επίπτωση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων στην καρδιά. Διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που ανέφεραν έντονη ψυχοκοινωνική πίεση είχαν σχεδόν τον ίδιο κίνδυνο με τους καπνιστές για εμφάνιση καρδιακής νόσου.
Πώς όμως επηρεάζουν τα θετικά συναισθήματα την καρδιακή λειτουργία;
Σύμφωνα με ανασκόπηση 200 μελετών από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Harvard (2012) οι άνθρωποι που νιώθουν αισιοδοξία, ικανοποίηση, ευτυχία παρουσιάζουν 50% λιγότερα καρδιαγγειακά επεισόδια. Ακολουθούν δε υγιεινές καθημερινές συνήθειες όπως άσκηση, ισορροπημένη διατροφή, επαρκή ύπνο.
Σε άλλη δημοσιευμένη μελέτη στο American Journal of Epidemiology αναλύθηκαν δεδομένα 2873 ατόμων και διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που ανέφεραν πολλές συχνές χαρούμενες στιγμές στη ζωή τους είχαν μειωμένα επίπεδα δεικτών φλεγμονής (όπως το CRP και το ινωδογόνο) και επομένως αντιμετώπιζαν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβαμάτων.
Ο Μichael Μiller και οι συνεργάτες του στην Ιατρική Σχολή του Maryland διαπίστωσαν μετά από κλινική έρευνα ότι το γέλιο δρα προστατευτικά στο ενδοθήλιο (έσω τοίχωμα) των αγγείων. Η ωφέλεια του είναι εφάμιλλη της αερόβιας άσκησης ή της λήψης αντιλιπιδαιμικής αγωγής (στατίνη).
Τέλος μελέτη 97.000 μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών (δημοσιευμένη στο έγκριτο περιοδικό Circulation) έδειξε ότι οι αισιόδοξες γυναίκες είχαν 30% μικρότερη πιθανότητα να αποβιώσουν από καρδιακά αιτία συγκριτικά με τις απαισιόδοξες κατά τη διάρκεια της οκταετούς διενέργειας της μελέτης. Η αισιοδοξία φαίνεται να ωθεί τους ανθρώπους σε υγιή τρόπο ζωής, σε ταχεία αναζήτηση ιατρικής βοήθειας και σε αυστηρή τήρηση των ιατρικών οδηγιών. Επίσης, οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν τις αντιξοότητες με θετικό πρίσμα είναι πιο κοινωνικοποιημένοι, γεγονός που βοηθά στην αντιμετώπιση του χρόνιου άγχους.
Πώς μπορούμε να ελέγξουμε τα συναισθήματα;
- Επαγγελματική βοήθεια
Εάν οι περίοδοι άγχους, θυμού, κατάθλιψης ή/ και υπερβολικής ανησυχίας κατακλύζουν την καθημερινότητα τότε θα πρέπει να ζητηθεί επαγγελματική βοήθεια.
- Άσκηση
Σύμφωνα με την κλινική ερευνήτρια Michelle Plowman “η άσκηση είναι η τροφή του εγκεφάλου”. Πολλές πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η αερόβια άσκηση εκτός από την αντοχή μπορεί να βοηθήσει και τη διανοητική μας κατάσταση. Ιδιαίτερα το κολύμπι, η ποδηλασία, το περπάτημα, ο χορός έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν το άγχος και την κατάθλιψη και βελτιώνουν την αυτοεκτίμηση. Αυτό οφείλεται αφενός στη βελτίωση της εγκεφαλικής αιμάτωσης και αφετέρου στη βελτίωση της ικανότητας του εγκεφάλου να καταπολεμήσει το χρόνιο άγχος.
Επιπλέον της αερόβιας άσκησης και η yoga (ως συνδυασμό ισομετρικής και ήπιας αερόβιας άσκησης) αποτελεί εναλλακτικό τρόπο χαλάρωσης. Αφενός απαλλάσσει το μυοσκελετικό σύστημα από άλγη και αφετέρου μέσω της συνεχόμενης βαθιάς αναπνοής ηρεμεί τον οργανισμό εφόσον φυσικά γίνεται σε τακτική βάση.
- Κοινωνική ζωή
Οι συναναστροφές με προσφιλή άτομα φαίνεται ότι βοηθούν την ψυχική υγεία. Δημοσιευμένη μελέτη απέδειξε ότι οι ασθενείς που έχουν συχνές κοινωνικές επαφές ρυθμίζουν ευκολότερα την αρτηριακή τους πίεση. Φυσικά στις μέρες μας (λόγω της πανδημίας ) η συναναστροφή μπορεί να γίνει μόνο υπό προϋποθέσεις.
Συμπερασματικά, η έρευνα σχετικά με την επίδραση της συναισθηματικής υγείας στην καρδιακή λειτουργία βρίσκεται σε εξέλιξη. Ωστόσο τα μέχρι σήμερα υπάρχοντα δεδομένα αποδεικνύουν περίτρανα την επίδραση των συναισθημάτων στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Η νέα χρονιά δυστυχώς ξεκινά με συνέχιση και πιθανή κορύφωση της πανδημίας. Το γεγονός αυτό επιδρά αναμφισβήτητα δυσμενώς στην ψυχολογία των ατόμων. Η προστατευτική ασπίδα τόσο των υγιών όσο και των ατόμων με καρδιοπάθεια έναντι του φόβου, του άγχους, της κατάθλιψης που προκαλεί η πρωτοφανής αυτή υγειονομική κρίση (σε συνδυασμό με τα λοιπά καθημερινά προβλήματα) πρέπει να περιλαμβάνει τα κάτωθι:
Υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση (εάν είναι δυνατόν σε υπαίθριο χώρο), αποφυγή βλαπτικών συνηθειών (κάπνισμα, αλκοόλ) επικοινωνία με το θεράποντα καρδιολόγο, συμβουλευτική επίσκεψη σε επαγγελματία ψυχικής υγείας (όταν είναι αναγκαίο) και υιοθέτηση καθημερινών συνηθειών που προκαλούν ψυχική ευφορία.
Καλή χρονιά σε όλους με υγεία!
Εξαιρετικό το άρθρο. Πλήρως καταρτισμένος λόγος αλλά και επιμελώς κατανοητό.