Στα μέσα του 18ου αιώνα οι άνθρωποι αντιμετώπιζαν το κάπνισμα ως μία απλή συνήθεια εξ’ ου και τα λεγόμενα τoυ Αμερικανού φιλοσόφου της εποχής εκείνης Ralph Waldo Emerson: “Το κάπνισμα σου επιτρέπει να νομίζεις πως κάτι κάνεις, παρόλο που δεν κάνεις τίποτε.”

Σήμερα στον 21ο αιώνα που ζούμε είναι γνωστές οι πολύ  σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία των πολιτών και πλέον μιλάμε για μία φονική συνήθεια. Ο  καπνιστής που έχει εθιστεί στη νικοτίνη προκαλεί απίστευτη φθορά στην υγεία του χωρίς να το συνειδητοποιεί.

Έχει υπολογιστεί ότι οι θάνατοι που προκαλεί το κάπνισμα ετησίως είναι περισσότεροι από τους θανάτους που προκαλούν μαζί το AIDS, τα τροχαία ατυχήματα, οι αυτοκτονίες, οι ανθρωποκτονίες, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.

Μία μεγάλη πολυκεντρική μελέτη που διεξήχθη πρόσφατα από τους ερευνητές του κορυφαίου νοσοκομείου John Hopkins έδειξε ότι τέσσερις παράγοντες του καθημερινού τρόπου ζωής(διατροφή, άσκηση,σωματικό βάρος,κάπνισμα) συνδέονται άμεσα με την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. Ο καρδιολόγος Roger Blumenthal (που ήταν ο βασικός συγγραφέας της μελέτης) υποστήριξε (βάσει των δεδομένων της μελέτης) ότι η διακοπή του καπνίσματος είναι ο βασικότερος παράγοντας μείωσης (συγκριτικά με τους υπόλοιπους ) του κινδύνου για ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου και μείωσης της θνησιμότητας.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων των ΗΠΑ (CDC) οι 10 κυριότερες επιδράσεις του καπνίσματος στην υγεία είναι οι εξής:

  1. Αναπνευστικό σύστημα

Οι καπνιστές παρουσιάζουν 25 φορές υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα συγκριτικά με τους μη καπνιστές. Επίσης, αυξημένος είναι ο κίνδυνος νόσησης από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (εμφύσημα, χρόνια βρογχίτιδα και βρογχικό άσθμα).

  1. Καρδιαγγειακό σύστημα

Το κάπνισμα προάγει τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας στα αγγεία που είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση θρόμβων και την πρόκληση ισχαιμικού επεισοδίου (καρδιά, εγκέφαλος).

  1. Αναπαραγωγικό σύστημα

Η νικοτίνη και οι λοιπές χημικές ουσίες του τσιγάρου επηρεάζουν την ορμονική δραστηριότητα και τη γονιμότητα των γυναικών. Επίσης, το τσιγάρο ενδέχεται να επηρεάσει την ποιότητα του σπέρματος και να προκαλέσει στυτική δυσλειτουργία στους άντρες.

  1. Εγκυμοσύνη

Ολέθρια δύναται να είναι η επίδραση του καπνίσματος στο έμβρυο εφόσον η μητέρα συνεχίζει τη συνήθεια αυτή καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης

  1. Κίνδυνος για εμφάνιση διαβήτη

Οι καπνιστές εμφανίζουν 30% έως 40% αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη τύπου ΙΙ συγκριτικά με τους μη καπνιστές.

  1. Ανοσοποιητικό σύστημα

Η συνήθεια του καπνίσματος εξασθενεί την άμυνα του ατόμου και μπορεί να προκαλέσει συνθήκες φλεγμονώδους αντίδρασης στο σώμα και επιρρέπεια σε λοιμώξεις.

  1. Όραση

Οι καπνιστές εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καταρράκτη και εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Επίσης πολλοί εξ’ αυτών διαμαρτύρονται για οφθαλμική ξηρότητα.

  1. Δόντια

Το κάπνισμα επηρεάζει την υγιεινή του στόματος και ιδιαίτερα των ούλων. Πολλές φορές δύναται να επηρεαστεί η γεύση και η όσφρηση.

  1. Δέρμα

Χαρακτηριστικό των καπνιστών είναι η απώλεια της ελαστικότητας του δέρματος. Υπάρχει δε αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου της στοματικής κοιλότητας.

  1. Κακοήθειες

Η Αμερικάνικη Εταιρεία Καρκίνου αναφέρει ότι το κάπνισμα αυξάνει κατά πολύ τον κίνδυνο εμφάνισης κακοηθειών σε αρκετά όργανα πέραν της στοματικής κοιλότητας (πάγκρεας, ουροδόχος κύστη, στομάχι, οισοφάγος, νεφρό, ήπαρ, έντερο, λάρυγγας).

Πόσο επηρεάζονται οι παθητικοί καπνιστές;

Είναι σαφές πλέον ότι το κάπνισμα δεν επηρεάζει μόνο την υγεία των καπνιστών αλλά και των ατόμων που βρίσκονται στον περίγυρό τους (φίλοι, οικογένεια, επαγγελματικό περιβάλλον).

Πιο συγκεκριμένα, οι παθητικοί καπνιστές μπορεί να εμφανίζουν ευπάθεια σε λοιμώξεις, επιδείνωση άσθματος, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, μείωση της HDL χοληστερόλης (“καλής”) και επιδείνωση της καρδιακής λειτουργίας τους.

Αποτελέσματα διακοπής του καπνίσματος

Το Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων των ΗΠΑ διαβεβαιώνει ότι είναι πολλαπλά τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος όπως η άμεση βελτίωση της επιδερμίδας, της υγιεινής του στόματος, η ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού, η ορμονική σταθεροποίηση ως και η μείωση του κινδύνου για εμφάνιση κακοηθειών.

Εντυπωσιακά είναι τα παρακάτω δεδομένα τα οποία δείχνουν την εμφάνιση των ωφελειών κατά χρονολογική σειρά.

  • Η μείωση της συγκέντρωσης του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα και η μείωση της καρδιακής συχνότητας λαμβάνει χώρα σε διάστημα από 20 λεπτά – 12 ώρες από τη διακοπή του τσιγάρου.
  • Ένα χρόνο μετά τη διακοπή του καπνίσματος μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων, βελτιώνεται η αρτηριακή πίεση ως και τα αναπνευστικά προβλήματα των καπνιστών.
  • Δύο έως πέντε χρόνια μετά τη διακοπή της νικοτίνης ο κίνδυνος εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου είναι ίδιος με τον κίνδυνο που έχουν οι μη καπνιστές
  • Υποδιπλασιάζεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα και της ουροδόχου κύστης μετά από 5 έως 15 χρόνια από τη διακοπή του καπνίσματος

Είναι διεθνώς γνωστό εδώ και καιρό ότι η νικοτίνη είναι μία ισχυρά εθιστική ουσία η διακοπή της οποίας επιφέρει σειρά συμπτωμάτων στο άτομο συμπεριλαμβάνοντας τη λαιμαργία, την αύξηση της όρεξης και την έντονη ευερεθιστότητα.

Για να καταφέρει λοιπόν ο καπνιστής να διακόψει τη φονική αυτή συνήθεια θα πρέπει να είναι αποφασισμένος και απαλλαγμένος από εξωτερικούς στρεσογόνους παράγοντες. Η καθημερινή άσκηση και οι ικανοποιητικές ώρες ύπνου σίγουρα θα βοηθήσουν στην προσπάθεια αυτή. Επίσης, η ισορροπημένη διατροφή, η παρακολούθηση προγραμμάτων απεξάρτησης και η υιοθέτηση υγιεινότερων δραστηριοτήτων είναι ακόμη μερικές από τις συμβουλές που προτείνει στους καπνιστές το Εθνικό Αμερικάνικο Ινστιτούτο κατά του Καρκίνου.

Τα υποκατάστατα νικοτίνης όπως και τα φάρμακα που βοηθούν στη διακοπή του καπνίσματος θα πρέπει πάντα να λαμβάνονται με τη σύμφωνη γνώμη των θεραπόντων ιατρών.

Στις μέρες μας το κάπνισμα φαίνεται να συσχετίζεται με την αρνητική εξέλιξη και τις δυσμενείς επιπτώσεις από τη νόσο COVID-19. Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως οι καπνιστές έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν σοβαρά, να εισαχθούν στη ΜΕΘ, να χρειαστούν μηχανική υποστήριξη ή / και να χάσουν τη ζωή τους από την πανδημία.

Η επιδημία της νόσου COVID-19 παρουσιάστηκε εδώ και μερικούς μήνες. Η επιδημία του καπνίσματος όμως διαρκεί αιώνες και είναι από τα λίγα προβλήματα δημόσιας υγείας τα οποία μπορεί και πρέπει να αναχαιτιστούν όχι μόνο για το ατομικό αλλά και για το συνολικό όφελος της κοινωνίας.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το κάπνισμα είναι υπεύθυνο για 6.000.000 θανάτους ετησίως από τους οποίους οι 600.000 είναι παθητικοί καπνιστές.

Ποιός πίστευε κάποτε ότι ένα ταπεινό φυτό των ιθαγενών έμελλε να διαδραματίσει αποτρόπαιο ρόλο στις ζωές των ανθρώπων;

Εδώ και τώρα (λόγω και της πανδημίας) είναι επιτακτική η ανάγκη για κάθε καπνιστή να συλλογιστεί και να διακόψει άμεσα τη φονική αυτή συνήθεια, γιατί όπως ανέφερε και ο ιστορικός ιδρυτής του Βουδισμού Hindu Prince Gautama Siddharta “Kάθε άνθρωπος είναι ο συγγραφέας της δικής του υγείας και ασθένειας”.