Η καρδιακή ανεπάρκεια (ΚΑ) είναι μια σοβαρή μακροχρόνια νόσος κατά την οποία η καρδιά αδυνατεί ως αντλία να τροφοδοτήσει τους ιστούς και τα όργανα με την απαραίτητη ποσότητα αίματος . Η νόσος παρουσιάζει επιδημικές διαστάσεις. Σε πρόσφατη δημοσίευση του περιοδικού Journal of Cardiology (10/2023) αναφέρεται ότι 6,7 εκ. Αμερικανοί πολίτες άνω των 20 ετών πάσχουν από ΚΑ και ο επιπολασμός της νόσου αναμένεται να αυξηθεί σε 8,5 εκ Αμερικανούς πολίτες μέχρι το 2030. Ένα στα τέσσερα άτομα θα εμφανίσει τη νόσο κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Σε συνεργασία με το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία ταξινόμησε τους ασθενείς με ΚΑ σε τέσσερα στάδια βάσει της συμπτωματολογίας τους:
- Στάδιο Α. Αφορά τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο προσβολής από η νόσο αλλά είναι ασυμπτωματικά και δεν έχουν εμφανίσει δομικές καρδιακές βλάβες.
- Στάδιο Β. Ασθενείς που έχουν δομικές καρδιακές βλάβες αλλά παραμένουν ασυμπτωματικοί.
- Στάδιο C. Συμπτωματική νόσος
- Στάδιο D. Τελικού σταδίου ΚΑ. Η συμπτωματολογία των ασθενών είναι έντονη, παρεμποδίζει την καθημερινή δραστηριότητά τους και είναι αναγκαία η τακτική ή μόνιμη ενδονοσοκομειακή νοσηλεία.
Οι ασθενείς που ακολουθούν πιστά τη δόκιμη φαρμακευτική αγωγή και τις υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες απολαμβάνουν μια ευχάριστη ζωή χωρίς να στερούνται τις καθημερινές δραστηριότητες. Οι υγιεινοδιαιτητικές συστάσεις για τη νόσο περιλαμβάνουν τα κάτωθι:
- Παρακολούθηση του σωματικού βάρους (ζύγισμα την ίδια ώρα κάθε πρωί, πριν το πρωινό και μετά την ούρηση). Ταχεία αύξηση κιλών σε λίγες μέρες πρέπει να αναφερθεί άμεσα στην ομάδα υγειονομικής περίθαλψης.
- Σοβαρός περιορισμός άλατος
:max_bytes(150000):strip_icc()/congestive-heart-failure-diet-5185294_final-fb7176a683934666b89fc55cbcd91ab4.jpg)
- Διακοπή καπνίσματος
- Αποφυγή ή σοβαρός περιορισμός του αλκοόλ
- Υγιεινή διατροφή. Έμφαση σε ποικιλία φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης, γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, πουλερικά και άπαχα ψάρια, ξηρούς καρπούς, όσπρια και εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.
- Ικανοποιητική ανάπαυση τόσο το βράδυ όσο και μετά το μεσημεριανό γεύμα.
- Διαχείριση του άγχους.
- Παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης και του λιπιδαιμικού προφίλ.
- Αντιγριπικός εμβολιασμός και λοιποί εμβολιασμοί που συστήνονται από το θεράποντα ιατρό.
Όσον αφορά την άσκηση είναι ευρέως γνωστό ότι τα οφέλη της είναι πολλαπλά τόσο στο γενικότερο πληθυσμό όσο και στους καρδιοπαθείς. Τις προηγούμενες δεκαετίες δεν υπήρχαν σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες για την άσκηση στους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια.
Πρόσφατα βιβλιογραφικά δεδομένα έχουν αποδείξει ότι η άσκηση προσφέρει πολλαπλά οφέλη και στους ασθενείς με ΚΑ. Η διατήρηση της δραστηριότητας μπορεί να είναι δύσκολη για ασθενείς σταδίου C και D αλλά εφόσον γίνεται υπό ιατρική καθοδήγηση μπορεί να είναι πολύ ευεργετική.
Τα ερωτήματα που εγείρονται σχετικά με την άσκηση στην καρδιακή ανεπάρκεια είναι τα εξής:
1. Ποια είναι τα κύρια οφέλη που αποκομίζουν από την άσκηση οι ασθενείς με ΚΑ;
Μειώνονται τα επίπεδα των κατεχολαμινών και μέσω αυτού του μηχανισμού βελτιώνονται τα συμπτώματα των ασθενών, ελαχιστοποιούνται οι νοσηλείες τους και έχουν καλύτερη πρόγνωση. Η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία κατέχει πρωταρχικό ρόλο στην παθοφυσιολογία της ΚΑ. Η άσκηση δύναται να βελτιώσει το ενδοθήλιο και ως εκ τούτου την αιμάτωση των περιφερικών ιστών. Ο αναερόβιος μεταβολισμός ενεργοποιείται νωρίτερα κατά τη δραστηριότητα των ασθενών με ΚΑ. Η άσκηση επιβραδύνει χρονικά τον αναερόβιο μεταβολισμό μέσω ενδυνάμωσης των σκελετικών μυών των ασθενών.
2. Ποιού είδους άσκηση είναι καλύτερη στους ασθενείς με ΚΑ;
Η κατεξοχήν προτεινόμενη άσκηση είναι η αερόβια δραστηριότητα (περπάτημα, κολύμβηση κλπ) που ενδυναμώνει τους μύες και ταυτόχρονα μειώνει το καρδιακό έργο (μειώνοντας την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή συχνότητα). Νεότερες μελέτες έχουν αποδείξει ότι και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης και διάτασης (ευλυγισίας) είναι εξίσου ωφέλιμες. Απαγορεύεται η άρση έντονου βάρους ως και οι ασκήσεις (όπως η σανίδα) που χρησιμοποιούν ολόκληρο το σώμα ως βάρος.
3. Μπορεί η άσκηση να συντελέσει στην αναστροφή της νόσου;
Η Dr. JoAnn Manson της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Harvard με πρόσφατη δημοσίευση υποστηρίζει ότι η σωματική δραστηριότητα συντελεί τόσο στην πρόληψη της ΚΑ όσο και στην αποτροπή της επιδείνωσής της.
4. Ποιες είναι οι κύριες συμβουλές για άσκηση σε ασθενείς με ΚΑ;
- Άσκηση χωρίς υπερβολή. Η ένταση πρέπει να είναι τέτοια που να μπορεί ο ασκούμενος να μιλά καθώς γυμνάζεται.
- Προθέρμανση με χαλαρωτικές ασκήσεις πριν το βασικό πρόγραμμα και 5 λεπτά αποκατάσταση μετά το πέρας του προγράμματος για να επανέλθει σταδιακά ο καρδιακός ρυθμός.
- Ενυδάτωση κατά τη διάρκεια της άσκησης
- 150’/ μέτριας έντασης άσκηση/ βδομάδα είτε διηρημένα σε συνεδρίες των 30 λεπτών ή των 5- 10 λεπτών αν δεν είναι εφικτή λόγω συμπτωματολογίας η μεγαλύτερη διάρκεια.
- Αποφυγή άσκησης τις μέρες που υπάρχει οποιοδήποτε σύμπτωμα
- Άσκηση κυρίως τις πρωινές ώρες και 3-4 ώρες μετά τα γεύματα. Αποφυγή μέτριας έντασης άσκηση μία ώρα πριν τη βραδινή κατάκλιση
- Αποφυγή άσκησης σε έντονη ζέστη ή κρύο.
- Παρακολούθηση της καρδιακής συχνότητας κατά τη διάρκεια της άσκησης με τα “έξυπνα-ρολόγια” (smartwatches)
5. Πότε πρέπει να διακοπεί η άσκηση;
Όταν ο ασθενής εμφανίσει προκάρδιο άλγος ή βάρος ή σφύξιμο με ή χωρίς αντανακλάσεις (στον τράχηλο, στη γνάθο) δύσπνοια, δυσπεψία, αιμωδία στα άνω άκρα, εφίδρωση, ζάλη, ή αίσθημα παλμών που δεν υποχωρούν μετά από 15 λεπτά ηρεμίας πρέπει να διακόψει άμεσα την άσκηση και να ενημερώσει το θεράποντα ιατρό του.
Δε γνωρίζουμε πλήρως τις επιπτώσεις της άσκησης στους ασθενείς τελικού σταδίου καρδιακής ανεπάρκειας που είναι εξαρτημένοι από ινότροπα φάρμακα . Τα μέχρι σήμερα δεδομένα δείχνουν ότι τα οφέλη είναι πολλαπλά και για τους ασθενείς σταδίου D. Η άσκηση προλαμβάνει την ατροφία των σκελετικών μυών και την εμφάνιση καρδιακής καχεξίας. Ωστόσο , για τη μεθοδολογία της άσκησης σε αυτούς τους ασθενείς χρειάζονται περισσότερες μελέτες.
Συμπερασματικά, οι σταθεροποιημένοι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ασχέτως σταδίου θα πρέπει να ασκούνται τακτικά με συνδυασμό ασκήσεων και βάσει του προγράμματος που καθορίζεται από το θεράποντα ιατρό τους. Μέσω της άσκησης θα βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους ,θα σταθεροποιήσουν τη νόσο τους και πιθανώς θα αποτρέψουν τη δυσμενή εξέλιξη αυτής.
Αφήστε ένα σχόλιο